Waarom gaan meisjes vaker niet naar school?

Overal ter wereld lijden meisjes onder sociale normen die minder waarde aan hen hechten. Hieruit vloeien veel verschillende vormen van discriminatie, waaronder beperkte toegang tot onderwijs. Wereldwijd gaan maar liefst 119 miljoen meisjes niet naar school¹.

Hoe komt dat precies?

De 6 belangrijkste redenen

1. Sociale en gendernormen: onderwijs voor meisjes wordt minder gewaardeerd dan voor jongens. In plaats daarvan zijn meisjes vaker verantwoordelijk voor huishoudelijke taken. Hierdoor verliezen ze kostbare tijd om te leren.
2. Gebrek aan financiële middelen: gezinnen in armoede kunnen het niet veroorloven om hun dochters naar school te sturen, zeker in tijden van crisis. Dat komt enerzijds omdat onderwijs te veel kost, anderzijds omdat hun dochters dan minder of niet meer financieel kunnen bijdragen aan het gezin.
3. Kindhuwelijken en vroegtijdige zwangerschappen : beide zijn zowel een oorzaak als een gevolg van schoolverlaten. Meisjes die niet naar school gaan, hebben minder economische kansen en lopen daardoor een groter risico om uitgehuwelijkt te worden. Anderzijds zijn meisjes vaak genoodzaakt de school te verlaten wanneer ze vroegtijdig zwanger worden.
4. Gebrek aan gepaste infrastructuur: op school hebben meisjes nood aan propere toiletten die een zekere mate van privacy bieden, zeker tijdens hun maandstonden. Op veel scholen ontbreekt dat, wat een extra barrière vormt die meisjes ervan weerhoudt om naar school gaan.
5. Veiligheidsrisico's voor meisjes: Buiten, op weg naar of van school, is het voor meisjes vaak niet veilig. Dit komt door de normalisering van seksueel en gendergerelateerd geweld. Om dit te voorkomen, kiezen ouders er soms voor om hun dochters ter bescherming thuis te houden.
6. Gebrekkig schoolbeleid of een slechte toepassing ervan. Hierdoor is er geen garantie op gratis onderwijs, noch op veilige en inclusieve scholen. In sommige landen mogen zwangere meisjes en tienermoeders zelfs niet naar school.

2 mythes ontkracht

De bovenstaande redenen schetsen uiteraard niet het hele plaatje. De realiteit is vaak complexer dan we denken. Daarom vinden we het belangrijk om enige nuance te brengen, in het bijzonder door twee incorrecte overtuigingen te verwerpen: 

1. “De enige reden waarom meisjes niet naar school gaan, is omdat ze als minderwaardig worden beschouwd ten opzichte van jongens.” 
   Ongelijke gendernormen spelen een rol bij de beperkte toegang tot onderwijs voor meisjes, maar er komen meerdere factoren bij kijken. Dat geldt zeker in moeilijke contexten die verband houden met een crisis of waar armoede heerst.
2. “Het grootste obstakel dat meisjes van school houdt, is de onwilligheid van hun ouders om hen naar school te sturen.”
   Mensen die voor een kind zorgen, hebben vaak de beste bedoelingen. Gezinnen die in armoede leven, worden echter geconfronteerd met veel uitdagingen, zoals het gebrek aan middelen of infrastructuur en de verwachtingen van de gemeenschap waarin ze leven.

Een schending van de rechten van het kind 

Dat meisjes geen toegang hebben tot onderwijs, is een schending van een van hun fundamentele rechten, zoals vastgelegd in het Verdrag inzake de rechten van het kind. Die schending is nauw verbonden met de schending van tal van andere rechten, en vergroot de kwetsbaarheid en uitsluiting van meisjes op de volgende manieren:

• Voortijdig schoolverlaten kan leiden tot kindhuwelijken. Meisjes op school houden is dus een van de meest effectieve manieren om dit risico te verkleinen. 
• Het gebrek aan onderwijs, en analfabetisme in het bijzonder, zorgen ervoor dat meisjes moeilijker werk met een fatsoenlijk inkomenkunnen vinden wanneer ze volwassen zijn.
• Onderwijs versterkt de autonomie, emancipatie en het gevoel van eigenwaarde van meisjes. Dat stelt hen in staat om hun eigen keuzes te maken over hun leven. Door hen dit te ontzeggen, blijven ze afhankelijk van anderen en worden de ongelijkheden waaronder meisjes en vrouwen lijden nog groter.

Hoe kan jij steunen?

Over de hele wereld zet Plan International zich onvermoeibaar in voor het recht van meisjes op onderwijs. Wij werken op alle niveaus samen met jongeren, ouders, leerkrachten, gemeenschappen en instellingen om inclusief en kwalitatief onderwijs te bevorderen. Tot elk meisje vrij is.

_{¹ Global Education Monitoring Report and Unesco Institute for Statistics (GEM-UIS Database), 2024 : Out-of -school children}