Eenvoudige waarheden van verwoestende aardbevingen
01/04/2025


Lessen uit het puin: Eenvoudige waarheden van verwoestende aardbevingen
Vorige week vrijdag, op 28 maart 2025, werd Myanmar opgeschud door een zware aardbeving met een kracht van 7,7 op de schaal van Richter. Vooral de regio Mandalay werd zwaar getroffen. Dr. Unni Krishnan, Global Humanitarian Director van Plan International, deelt vijf waardevolle lessen voor een effectieve crisisrespons.
Waar ooit bloeiende gemeenschappen waren, zijn huizen nu verwoest en ligt puin verspreid. Kinderen klampen zich angstig aan elkaar vast, bang voor de volgende naschok. Zowel Myanmar als buurland Thailand hebben de noodtoestand uitgeroepen en Myanmar vraagt om internationale hulp. Ziekenhuizen zitten vol met slachtoffers die zware hoofdwonden en botbreuken hebben opgelopen.
Door de jaren heen heeft Dr. Unni Krishnan met lokale gemeenschappen en vrijwilligers gewerkt in aardbevingsgebieden over de hele wereld, van India en Iran tot Japan, Haïti en Turkije. Krachtige aardbevingen veranderen levens en landschappen voorgoed - niets blijft hetzelfde. Dr. Unni Krishnan heeft de enorme verwoesting van elke aardbeving van dichtbij ervaren, maar ook de universele menselijke solidariteit die daarop volgt.

Dit zijn de inzichten en lessen van Dr. Krishnan die hij leerde uit zijn ervaringen met aardbevingen:
-
Voorbereiding en voorzichtigheid redden levens
"De naschokken maakten af wat de eerste aardbeving begon," vertelde een moeder in Haïti in 2010. De aardbeving van 7,0 werd gevolgd door meer dan 50 naschokken in slechts twee weken. Deze secundaire schokken kunnen de reeds beschadigde gebouwen compleet doen instorten. Hoewel naschokken moeilijk te voorspellen zijn, kunnen voorbereiding en voorzichtigheid levens redden.
-
Ondersteun lokale hulpverleners, vervang ze niet
De eerste hulp na een ramp komt altijd van lokale vrijwilligers—soms zijn zij dagenlang de enigen die levens proberen te redden. In de directe nasleep, wanneer elke seconde telt, zijn het vaak deze lokale helden die met hun blote handen mensen uit het puin graven. Zij vormen de ruggengraat van de hulpverlening en zijn échte, vaak onzichtbare helden.
Hulp van buitenaf moet de lokale inspanningen aanvullen, niet concurreren met of vervangen. Na de aardbeving in Nepal in 2015 waren Dr. Krishnan en zijn collega’s van Plan International zich ervan bewust dat de ramp te groot was voor Nepal om alleen aan te pakken. "Universele solidariteit is essentieel," zeiden ze. Externe hulp moet de lokale gemeenschappen versterken, niet overschaduwen.
- Essentiële hulp is van levensbelang, maar er zijn ook onzichtbare noden
Voedsel, water en medische hulp kunnen het verschil maken tussen leven en dood. Dat geldt ook voor cash bijstand: het biedt waardigheid, flexibiliteit en keuzevrijheid, vooral voor vrouwen, om in hun basisbehoeften te voorzien. Niet alle noden zijn echter zichtbaar.
De psychologische impact van een aardbeving is enorm en langdurig. In Iran (2003) en Japan (2024) zag Dr. Krishnan hoe naschokken mensen letterlijk uitputten. Na de aardbeving in Gujarat (India, 2001) vertelden kinderen hem dat ze te bang waren om te slapen. Hun moeders vertelden later dat hun kinderen in de nacht schreeuwend wakker werden door hun nachtmerries. Psychologische steun bieden aan kinderen en gezinnen na een ramp is dus ook van levensbelang.
- Bescherm de meest kwetsbaren: kinderen eerst
Aardbevingen raken iedereen, maar niet in gelijke mate. Kinderen, ouderen, vrouwen en mensen met een beperking lopen een groter risico. Vooral kinderen die door een ramp van hun familie worden gescheiden, zijn extreem kwetsbaar. In sommige contexten lopen meisjes een nog hoger risico op uitbuiting en misbruik door sociale en culturele kwetsbaarheden die door een ramp versterkt worden.
Denk aan kinderen die vastzitten in afgelegen dorpen, die door de aardbevingen wees zijn geworden en alleen ronddwalen in het puin, en meisjes die gevaar lopen om slachtoffer te worden van mensenhandel en misbruik. Het betrekken van jongeren en het geven van een stem aan tienermeisjes in besluitvorming kan de hulpverlening transformeren. Plan International zet zich in om alle kinderen, en vooral meisjes, te beschermen, omdat rampen hun kwetsbaarheden versterken en hen tot makkelijke doelwitten maken.
Paola Belotti, een expert op het gebied van kinderbescherming in humanitaire contexten, waarschuwt: “Aardbevingen brengen voor kinderen nog extra risico’s met zich mee, zoals scheiding van familie, dakloosheid en kwetsbaarheid voor geweld.” Ze benadrukt dat als scholen instorten, kinderen niet alleen onderwijs verliezen, maar ook veiligheid, structuur en hoop. “Veilige leer- en opvangruimtes voor kinderen en jongeren zijn niet alleen belangrijk, ze zijn urgent.” Deze plekken bieden bescherming, emotionele steun en een gevoel van normaliteit in een wereld op z’n kop.
- Een hardnekkige mythe over aardbevingen ontkracht: zwakke gebouwen doden mensen
Vaak wordt gezegd dat aardbevingen mensen doden. In werkelijkheid zijn het slecht gebouwde constructies die dodelijk zijn. Wie in een land met strenge bouwvoorschriften woont, heeft veel meer kans om een aardbeving te overleven.
Vergelijk bijvoorbeeld de aardbeving in San Francisco in 2014 (6,1 magnitude): er waren gewonden en er was schade aan wegen, maar geen doden. In Haïti in 2010 (7,0 magnitude) stierven daarentegen 220.000 mensen. In Pakistan in 2005 kwamen 16.000 kinderen om toen hun scholen instortten. Het verschil? De bouwstandaarden. Veiligere constructies betekenen minder dodelijke slachtoffers en minder leed.
Dr. Krishnan herinnert zich nog de verwoesting in Nepal: “de angst in de ogen van kinderen en eeuwenoude gebouwen die in stof veranderden”. In gebieden met veilige infrastructuur en goede rampenvoorbereiding kan het leven echter doorgaan na een aardbeving. Het verschil zit niet in de kracht van de beving, maar in de keuzes die we maken vóór de grond begint te beven.
Compassie en solidariteit: de ware maatstaf van menselijkheid
Hulpverlening moet de waardigheid van overlevenden respecteren en voldoen aan de humanitaire minimumstandaarden. Kinderen beschermen, gendergerelateerd geweld aanpakken en de veiligheid van meisjes garanderen zijn geen optionele taken, ze zijn essentieel.
Door de jaren heen heeft Dr. Krishnan enkele van de meest moedige en toegewijde hulpverleners ontmoet. Zij dienen als herinnering dat investeren in gemeenschappen vóór een ramp de veerkracht en paraatheid vergroot. Dit is hoe we de cyclus van kwetsbaarheid en vernietiging doorbreken.
Hulp moet doorgaan, zelfs als de camera’s weg zijn. Humanitaire actie is een daad van solidariteit en compassie. In onze geglobaliseerde wereld kan iedereen bijdragen: door berichten van steun te delen, te doneren en op te komen voor kinderen en meisjes in crisissituaties.
Grote aardbevingen laten diepe littekens achter, zowel op het landschap als in de harten van mensen. Er zijn altijd duizenden dringende taken. Maar als we ergens moeten beginnen, laten we dan beginnen bij de kinderen, want zij hebben ons het hardst nodig.
Help kinderen in tijden van crisis
Tijdens een crisis zijn kinderen de eerste slachtoffers. Doe een gift en ondersteun onze humanitaire hulp.
Dankzij jouw gift kunnen we voedsel en dekens uitdelen en ervoor zorgen dat kinderen veilige
ruimtes hebben waar ze kunnen spelen en blijven leren.
Vanaf 40 euro is je gift fiscaal aftrekbaar. Het kost dus slechts 22 euro.
Dankjewel ❤