Klimaatverandering treft niet iedereen gelijk: de gevolgen voor vrouwen en meisjes

Een groep meisjes draagt jerrycans met water tijdens een overstroming in Vietnam

We horen vaak over de gevolgen van klimaatverandering: het smeltende poolijs, overstromingen overal ter wereld, ook hier in België in 2021, verschroeiende zomers die elkaar steeds sneller opvolgen, en uitgestrekte bossen die in vlammen opgaan door de hitte. 

Nee, dit is geen “ver-van-ons-bed-show". Deze extreme omstandigheden zijn het rechtstreekse gevolg van onze huidige levensstijl. Ze worden veroorzaakt door broeikasgassen, die op verschillende manieren worden geproduceerd:   

  • Productie van elektriciteit en warmte (steenkool, olie, gas…) 
  • Productie van industriële producten (cement, staal, ijzer, plastic, kledij, elektronica…) 
  • Transport (motorvoertuigen…) 
  • Voedselproductie (intensieve landbouw en veeteelt…) 
  • Ontbossing  

 

Wat onze planeet treft, treft haar bewoners even hard. Luchtvervuiling, mislukte oogsten, vernielde woningen… De gevolgen van klimaatverandering brengen de gezondheid en veiligheid van mensen in de getroffen gebieden in gevaar. Bovendien leidt klimaatverandering tot conflicten, geweld en schendingen van mensenrechten, veroorzaakt door de schaarste aan natuurlijke hulpbronnen. Mensen zijn gedwongen hun huis te verlaten, op zoek naar veiligere plekken waar basisvoorzieningen beter toegankelijk zijn. Tussen 2008 en 2022 is het aantal mensen op de vlucht door klimaatrampen met 41% gestegen. 

 

Binnen getroffen gemeenschappen zijn het vooral vrouwen en meisjes die de zwaarste gevolgen dragen. Maar hoe ziet die impact er precies uit? Waarom treft klimaatverandering vrouwen en meisjes harder? En hoe kunnen we hen beter ondersteunen in deze klimaatcrisis? 

 

Ontdek het op deze pagina!  

 

Klimaat en gender: Waarom worden vrouwen en meisjes onevenredig hard getroffen?  

Klimaatverandering vergroot sociale ongelijkheid 

Klimaatverandering is een van de grootste bedreigingen van onze tijd. Het is een wereldwijde crisis die iedereen raakt: alle samenlevingen, alle generaties en alle landen. Maar de impact is niet gelijk voor iedereen. Bepaalde bevolkingsgroepen worden harder getroffen dan andere.  

 

Het zijn vaak de meest kwetsbare groepen, zoals mensen met de laagste inkomens, die het zwaarst lijden onder de klimaatcrisis. Ironisch genoeg zijn het de groepen die het minst hebben bijgedragen aan de opwarming van de aarde en die over de minste middelen beschikken om zich ertegen te beschermen. 

 

De cijfers spreken voor zich: de helft van de wereldbevolking met de laagste inkomens, zo’n 3,5 miljard mensen, is verantwoordelijk voor slechts 10% van de CO₂-uitstoot. Tegelijkertijd stoot de rijkste 10% bijna de helft van alle broeikasgassen uit. Dat is ongelooflijk oneerlijk.  

Bovendien verergert de opwarming van de aarde de bestaansonzekerheid in de meest kwetsbare regio’s. Bestaande ongelijkheden nemen toe, of ze nu economisch, raciaal, gendergerelateerd of gelinkt zijn aan een beperking of handicap.  

 

Catarina (18) uit Mozambique (zie foto) vertelt: “Door cyclonen en overstromingen is het hier heel moeilijk om me te verplaatsen. Dat heeft een grote impact op mijn schoolleven, zeker omdat ik een beperking heb. Het is mijn grootste angst geworden.” 
Catarina, 18 jaar, ondervindt moeilijkheden op school door de gevolgen van klimaatverandering, vooral omdat ze een handicap heeft.

Al te vaak worden kwetsbare groepen genegeerd door de media en over het hoofd gezien door beleidsmakers. Zonder de juiste middelen kunnen ze zich nauwelijks aanpassen aan de harde realiteit van klimaatverandering. 

 

In de Sahel is de sociale impact van klimaatverandering overal voelbaar, vooral voor meisjes. Deze regio, die al zwaar te lijden heeft onder conflicten, krijgt nu ook te maken met stijgende temperaturen, steeds extremere droogte en onvoorspelbare regenval. Al jarenlang mislukken de oogsten en drogen de waterbronnen op. 

Marwa (9) uit Somalië (zie foto) vertelt:

Gisteren gingen mijn familie en ik met een lege maag slapen.” In haar regio woedt een hevige hongersnood, waardoor veel gezinnen ontheemd zijn geraakt. 

Ook in Burkina Faso getuigt een tienermeisje:

We hebben niet genoeg te eten. We kunnen zelfs geen hout meer vinden om te koken, omdat er geen bomen meer zijn.

 

 
Door extreme droogte in Somalië lijden Marwa (9) en haar familie aan honger.

Genderongelijkheid: Bij natuurrampen lopen vrouwen en meisjes meer risico 

Klimaatverandering versterkt veel ongelijkheden, maar genderongelijkheid springt er duidelijk uit. Vrouwen produceren wereldwijd de helft van al het voedsel. In lage-inkomenslanden loopt het percentage zelfs op tot 80%. Toch bezitten zij zelden het land waarop ze werken. Zonder eigendomstitel staan ze bij een ramp dus met lege handen. 

 

Vrouwen behoren bovendien tot de meerderheid van de lage-inkomensgroep en zijn sterk afhankelijk van lokale natuurlijke hulpbronnen om te overleven. Het zijn precies die hulpbronnen die steeds meer onder druk staan door het ontregelde klimaat. De gevolgen van armoede wegen zwaarder op vrouwen: wereldwijd zijn twee op de drie mensen in armoede vrouwen, en driekwart van alle landarbeiders zijn vrouwen. 

Meisjes en jonge vrouwen voelen de impact van klimaatverandering in verschillende aspecten van hun leven: beperkte toegang tot onderwijs, voedselonzekerheid, gezondheidsrisico’s en onveiligheid. Bij extreme klimaatrampen is de kans dat vrouwen en kinderen omkomen zelfs 14 keer groter dan bij mannen. 

 

Dat komt onder andere door de traditionele gendernormen: vrouwen dragen vaak de verantwoordelijkheid voor huishoudelijke taken, zoals het zoeken naar water, voedsel en andere levensmiddelen. Daardoor zijn ze vaker onderweg en blootgesteld aan gevaar. Daarbovenop krijgen ze vaak minder toegang tot voedsel, onderwijs en informatie. Ze eten dus minder en weten minder over hoe ze zichzelf kunnen beschermen. Tot slot krijgen ze minder de kans om hun stem te laten horen wanneer een moeilijke situatie hen rechtstreeks raakt. 
Margaret (32) is een alleenstaande moeder van vier kinderen in Malawi. Door cyclonen en tropische stormen ziet ze haar oogsten mislukken. Als gevolg kan ze haar kinderen slechts één keer per dag eten geven.

Klimaatverandering: gezondheid en veiligheid van vrouwen en meisjes onder druk 

Beperkte toegang tot essentiële middelen (water, voedsel, zorg) 

Om te overleven heb je allereerst eten en drinken nodig. Dat zou vanzelfsprekend moeten zijn voor iedereen. Maar de realiteit ziet er heel anders uit. 

 

Door traditionele patriarchale normen worden meisjes en jonge vrouwen vaak als minder belangrijk gezien dan jongens en naar de achtergrond verdrongen. Binnen deze hiërarchische verhoudingen wordt hun waarde gereduceerd tot hun rol als moeder en verzorger van het gezin. 

 

Voeg daar ook nog de zware huishoudelijke verantwoordelijkheden aan toe… dat is niet niets! Meisjes moeten dagelijks lange afstanden afleggen om water en voedsel voor hun gezin te halen. Een uitputtende taak die hen bovendien kwetsbaar maakt voor seksueel en gendergerelateerd geweld, zoals intimidatie, ontvoering of verkrachting. 

 

Deze ongelijkheid wordt ook zichtbaar tijdens een voedselcrisis: wanneer er te weinig te eten is, krijgen jongens vaak voorrang. Meisjes en jonge vrouwen worden dan als eersten overgeslagen. 

Beperkte toegang tot zorg en toename van ziektes 

Het gebrek aan voedsel en proper drinkwater, dat meisjes en jonge vrouwen disproportioneel zwaar treft, verslechtert hun levensomstandigheden. Ze lopen een groter risico op ondervoeding, honger en uitdroging. 

 

Bovendien zijn tijdens natuurrampen of hittegolven veel gezondheidscentra beschadigd of verwoest, of zijn ze nauwelijks bereikbaar. De centra die wel bereikbaar zijn, zitten vaak overvol of kampen met een tekort aan middelen zoals medicijnen en medisch personeel. 

 

Deze omstandigheden leiden tot een hele reeks ernstige ziekten, zoals watergerelateerde infecties (cholera, dysenterie), luchtwegaandoeningen (verergerd door stof en vervuiling), huidinfecties... 

 

Het is duidelijk dat de gevolgen van klimaatverandering de levenskwaliteit van de bevolking sterk aantasten, met meisjes als de meest kwetsbare groep. 
Een jong meisje loopt door het water na zware overstromingen veroorzaakt door uitzonderlijke regenval in Bangladesh.

De impact van het klimaat op menstruele hygiëne en reproductieve gezondheid 

Laten we het hebben over iets wat in veel culturen nog steeds als taboe wordt gezien, maar van essentieel belang is voor meisjes: menstruele hygiëne. 

 

Menstruele hygiëne vormt een grote uitdaging tijdens een klimaatcrisis. Voor meisjes is toegang tot proper water, private sanitaire voorzieningen (zoals toiletten) en menstruatieproducten (zoals maandverband en tampons) een absolute noodzaak. 

 

Natuurrampen dwingen talloze meisjes en vrouwen echter om te vluchten. Ze belanden in kwetsbare omstandigheden, zonder toegang tot de essentiële middelen en infrastructuur. 

 

Als gevolg moeten ze vaak onveilige en ongeschikte hygiënepraktijken toepassen, wat het risico op urineweginfecties en gynaecologische aandoeningen verhoogt. Stel je voor hoe moeilijk deze situatie is voor meisjes die menstrueren, zwanger zijn of net moeder zijn geworden... En hoe groot de risico’s zijn voor hun gezondheid en welzijn. 

 

In Burkina Faso vertelde een geïnterviewde:

Als je als meisje je doek, die je tijdens je menstruatie gebruikt, niet goed kunt wassen, loop je het risico op allerlei gezondheidsproblemen. 

Door extreme weersomstandigheden wordt het steeds moeilijker voor meisjes en vrouwen om toegang te krijgen tot gezondheidszorg, medicijnen en betrouwbare informatie. Dat kan leiden tot risicovol seksueel gedrag, zoals onbeschermde seks, wat schadelijk is voor hun gezondheid. 

 

De gevolgen van natuurrampen voor de mentale gezondheid 

We hebben het gehad over fysieke gezondheid, maar hoe zit het met mentale gezondheid? Klimaatgerelateerde rampen laten diepe sporen na in de mentale gezondheid van meisjes. 

 

In extreme situaties zijn ze kwetsbaarder. Ze kunnen getraumatiseerd raken, niet alleen door de moeilijke leefomstandigheden, maar ook door het verlies van hun waardigheid en het geweld dat anderen hen aandoen. 

 

Bijna 4 op de 5 mensen die door klimaatverandering worden ontheemd, zijn vrouwen en meisjes. De klimaatcrisis maakt hen vatbaarder voor mensenhandel, seksuele uitbuiting en gedwongen arbeid. Tijdens en na een natuurramp worden meisjes vaker het slachtoffer van fysiek, seksueel en psychologisch geweld, vooral wanneer ze: 

  • zich moeten verplaatsen om voedsel, hout of water te halen, 
  • in tijdelijke opvang verblijven, 
  • hun huis moeten ontvluchten vanwege de effecten van klimaatverandering. 

Daarbovenop worden veel meisjes op jonge leeftijd uitgehuwelijkt of raken ze zwanger. Dat heeft een blijvende impact op hun fysieke en mentale welzijn (meer info in het volgende hoofdstuk). 

 

Zoals je ziet, zijn de psychologische gevolgen van klimaatcrises voor meisjes diepgaand en langdurig. Daarom is het essentieel om hun veiligheid en bescherming in deze contexten te waarborgen, zodat ze mentaal gezond blijven en hun toekomst volwaardig kunnen uitbouwen. 

 

De gevolgen van klimaatverandering op het onderwijs en de waardigheid van meisjes 

Wanneer klimaat meisjes dwingt om school te verlaten 

Hoe kunnen meisjes zich wapenen tegen de impact van klimaatverandering? Door te leren over de oorzaken en gevolgen ervan... en dus door naar school te gaan. Maar dat is niet een optie voor iedereen. 

 

Vier miljoen meisjes kunnen hun opleiding niet voortzetten in lage- en middeninkomenslanden vanwege klimaatverandering. Opnieuw zijn het meisjes die vaak als eersten hun opleiding moeten opgeven. 

 

Waarom? Omdat ze de verantwoordelijkheid krijgen om hun gezin te ondersteunen, hetzij door inkomsten te genereren, hetzij door huishoudelijke taken op zich te nemen (zoals water halen, zorgen voor gezinsleden, enz.). Soms zijn ze ook fysiek niet in staat om naar school te gaan vanwege honger of ondervoeding. 

 

Zonder onderwijs hebben ze minder mogelijkheden om zich te emanciperen en hun rechten op te eisen. Ze krijgen ook geen toegang tot essentiële kennis over klimaatverandering en hoe ze zich kunnen wapenen tegen de gevolgen ervan. Als we hen die kansen ontnemen, ondermijnen we niet alleen hun toekomst, maar ook die van hele generaties. 

 

Gedwongen huwelijken en uitbuiting: indirecte gevolgen van klimaatverandering 

Voor veel gezinnen die in armoede leven, wordt een gedwongen huwelijk helaas nog vaak gezien als een financiële uitweg. Klimaatverandering verergert dit probleem: een verandering van slechts 10% in neerslag leidt tot een toename van 1% in het aantal kindhuwelijken. 

 

Een jonge vrouw uit Mali vertelde ons:

Als je ouders niet in staat zijn om in de behoeften van je gezin te voorzien, word je al op jonge leeftijd uitgehuwelijkt.

Zulke vroege huwelijken ontnemen meisjes hun vrijheid en hun waardigheid. De vicieuze cirkel van ongelijkheid wordt voortgezet en is moeilijk te doorbreken. 

 

Wanneer meisjes en jonge vrouwen buiten het schoolsysteem vallen, worden ze vaak ingezet om lange dagen buiten door te brengen op zoek naar water, voedsel of hout. Anderen belanden in tijdelijke opvang. In die omstandigheden lopen ze een groter risico op gendergerelateerd geweld, gedwongen arbeid en seksuele uitbuiting. 

 

Waarom investeren in onderwijs voor meisjes?  

Het gaat om meer dan mensenrechten. Onderwijs voor meisjes is een krachtig instrument in de strijd tegen de gevolgen van klimaatverandering. 

En meisjes zelf weten dat maar al te goed. Na armoede en geweld zien zij milieu- en klimaatproblemen (zoals vervuiling en klimaatverandering) als hun grootste zorg. Het staat op de derde plaats van wat hen het meest bezighoudt. 

Fatima (24), is een klimaatactiviste, medeonderzoeker en jeugdambassadrice van Plan International Nigeria. Zij verwoordt het treffend:

Een spreekwoord in de Hausa-taal zegt: ‘De eigenaar van de kamer weet waar de lekken zitten.’ Met andere woorden: wie met het probleem leeft, begrijpt het ook het beste. Daarom is het erg belangrijk dat de wereld luistert naar meisjes, dat hun stemmen gehoord worden. Want het probleem gaat hen aan en raak hen rechstreeks. Zij zouden dus ook deel moeten uitmaken van de oplossing.

Luister naar haar verhaal in onze podcast over meisjes in klimaatcrises: Yappen met de YAP! 

Meisjes en vrouwen staan wereldwijd aan de frontlinie van de klimaatverandering. Dat betekent dat ze ook een essentiële rol kunnen spelen bij het zoeken naar passende oplossingen. Ze bevinden zich in een unieke positie om bij te dragen aan duurzame oplossingen die zowel de oorzaken van klimaatverandering aanpakken, als de gevolgen.

  

In de zwaarst getroffen regio’s komen meisjes al in actie: ze ruimen hun omgeving op, vangen regenwater op, strijden tegen ontbossing en proberen lokale overheden aan te spreken. Toch worden hun stemmen nog te vaak genegeerd. 
In Kenia heeft een milieuorganisatie, die is begonnen met een groep geëngageerde vrouwen, veel zaden geplant, waaronder traditionele geneeskrachtige bomen.

Dat geldt ook voor Lizeth (18). Zij woont in een Boliviaans dorp dat zwaar is getroffen door terugkerende bosbranden en droogte. Toen water steeds schaarser werd, moesten gezinnen kilometers wandelen om aan drinkwater te geraken. “We hadden een groot watertekort en kregen geen enkele steun,” zegt ze. 

 

Maar Lizeth gaf niet op. Samen met haar vriendinnen startte ze een project om de paúros te restaureren: natuurlijke zoetwaterbronnen die vroeger door haar voorouders werden gebruikt. “Ons doel was om de paúros erkend te krijgen als cultureel erfgoed, onze waterbronnen te beschermen en mensen bewuster te maken van waterverspilling,” legt ze uit.    
Lizeth strijdt voor het behoud van de paúros, natuurlijke zoetwaterbronnen, in haar dorp in Bolivia.

Oplossingen: Wat doet Plan International voor de klimaatrechtvaardigheid van meisjes? 

Onderwijs en empowerment van meisjes als klimaatoplossing 

Om de gevolgen van klimaatverandering op meisjes te beperken, moeten we investeren in inclusief en kwaliteitsvol onderwijs, en hun kansen op zelfstandigheid en empowerment vergroten. 

 

Door hen bewust te maken van hun rechten en hen de juiste middelen te geven om actie te ondernemen, kunnen zij uitgroeien tot sterke changemakers in de strijd tegen klimaatverandering.  

 

Het is dus essentieel dat meisjes: 

  • begrijpen wat de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering zijn, 
  • strategieën leren om zich aan te passen en weerbaar te worden, 
  • oplossingen ontwikkelen die aangepast zijn aan hun leefomgeving, 
  • inspraak krijgen in beslissingen binnen hun gemeenschap. 

Wie investeert in onderwijs voor meisjes, investeert in een duurzamere toekomst voor iedereen. 

 

Investeer in hun toekomst. Doe een gift.

 

In verschillende delen van de wereld kunnen meisjes zich volop engageren in de strijd tegen de klimaatcrisis dankzij opleidingsprogramma’s.  

In Indonesië leren meisjes duurzame landbouwmethodes in het programma Girls Driving Climate Change Adaptation. Met deze methodes beschermen ze het ecosysteem en verbeteren ze hun levensomstandigheden. 

 

Eping (18) strijdt tegen droogte door regenwater op te vangen in plastic flessen.

De aarde heeft ons nodig om te herstellen. Natuurlijk treft klimaatverandering ons, maar we hebben de kracht om er iets aan te doen.

Met het opgevangen water besproeit ze haar tuin, waar ze groenten, fruit en medicinale planten kweekt. Haar kennis deelt ze met de rest van haar gemeenschap, door hen te leren hoe ze beter zorg kunnen dragen voor het milieu.  
Eping (18) uit Indonesië neemt actie om de negatieve gevolgen van klimaatverandering in haar gemeenschap te bestrijden en het milieu te beschermen.

Klimaatrechtvaardigheid betekent: een inclusieve, gendergerichte aanpak 

In de strijd tegen klimaatverandering is een aanpak die genderongelijkheid erkent essentieel. We moeten de barrières wegnemen die meisjes en jonge vrouwen vandaag belemmeren om volwaardig deel te nemen aan klimaatactie.  

  1. Gelijke deelname aan klimaatbeslissingen:

Meisjes en jonge vrouwen spelen een cruciale rol in de strijd tegen klimaatverandering. Hun stem en leiderschap moeten serieus genomen worden. Dat betekent: hen actief ondersteunen en hen een gelijkwaardige plaats geven aan de besluitvormingstafel.

 

In Malawi leren meisjes dankzij het Climate Champions-project van Plan International wat de klimaatcrisis voor hen betekent. Ze volgen workshops waarin ze meewerken aan een app die mensen bewust maakt van klimaatproblemen. Tegelijk krijgen ze trainingen in communicatie en pleitbezorging, zodat ze hun stem kunnen laten horen, en worden ze in contact gebracht met lokale autoriteiten. 

In de Filippijnen ondersteunt Plan International de jongerenorganisatie Caridad Active Movers for Progress (CAMP), die zich inzet voor meer respect voor het milieu in hun gemeenschap.

Angelie, 17 jaar, was eerst verlegen, maar groeide uit tot een begeleider en klimaatactivist binnen CAMP.

Het is belangrijk dat jongeren kunnen meebeslissen, zeker over thema’s die hen rechtstreeks aangaan. Wij zijn de generatie die later in deze wereld zal leven en ervan zal profiteren.

 
Angelie, 17 jaar, begeleidt een groep jongeren om milieubewustzijn te promoten in haar gemeenschap.
  1. De impact van klimaat op het onderwijs voor meisjes reduceren:

Door traditionele gendernormen weegt de klimaatcrisis zwaarder op het onderwijs van meisjes en jonge vrouwen. We moeten gemeenschappen dus bewustmaken van het belang van onderwijs voor meisjes en strijden tegen de genderstereotypen. 

 

Meisjes en jonge vrouwen worden vaak gedwongen om hun opleiding stop te zetten om water of voedsel te zoeken. Deze tochten kunnen lang duren en ver van huis zijn. Door essentiële voorzieningen dichter bij hun gemeenschap te bouwen, kunnen we hun recht op onderwijs beter beschermen.  

In Haïti moest Kathiana (10) elke dag naar de rivier wandelen om water te halen voor haar gezin. Die lange tochten kostten haar veel tijd. Tijd die ze liever op school had doorgebracht. Daarom installeerde Plan International een nieuwe waterpomp in haar dorp.

“Dat gaat ons echt helpen!” zei ze blij. Sinds november 2022 zijn er al 16 pompen aangelegd of hersteld, wat opnieuw hoop geeft aan vele gezinnen. 

 

Maar dat is niet genoeg. De weg naar school moet ook veilig zijn voor meisjes. Ze moeten zonder angst voor gendergerelateerd geweld naar school kunnen gaan. Daarnaast moeten we kindhuwelijken blijven bestrijden, want trouwen op jonge leeftijd betekent vaak het einde van hun schoolloopbaan. Ook op school zelf zijn er belangrijke voorwaarden: propere en private toiletten speciaal voor meisjes zijn essentieel om hen op school te houden. 
Kathiana (10) moest elke dag naar de rivier om water te halen. Daardoor verloor kostbare tijd die ze op school wou doorbrengen.

Tot slot kunnen veel meisjes niet naar school omdat ze te hongerig zijn. Door hen maaltijden te bieden in de schoolkantines, kunnen ze beter leren en zich beter concentreren. 

 

In Mali, bijvoorbeeld, is de weg naar school vaak lang en uitputtend, zeker bij hoge temperaturen en een tekort aan voedsel. Door de honger kan de 12-jarige Aminata zich moeilijk concentreren en wordt haar leervermogen aangetast.  

 

Met het schoolkantineproject helpt Plan International kinderen om op school te blijven. “Mijn ouders zijn gerustgesteld, omdat alles goed bereid is en echt lekker smaakt,” zegt Aminata. Haar moeder Fatoumata is ook blij met het initiatief: “Het maakt het niet alleen makkelijker voor de kinderen om te leren, maar verlicht ook de financiële druk thuis.

  1. Economische empowerment van meisjes en vrouwen bevorderen

Wereldwijd is bijna 80% van de jongeren die geen werk hebben, niet naar school gaan of geen beroepsopleiding volgen, vrouw. 

 

Als we meisjes en jonge vrouwen een actieve rol willen geven in klimaatactie, moeten ze toegang krijgen tot toekomstgerichte jobs. Het is dus van groot belang dat we de genderstereotypen, die hun toegang tot bepaalde banen en sectoren beperken, doorbreken.  

 

Daarbovenop moeten vrouwelijke ondernemers en landbouwsters toegang krijgen tot financiering en duurzame technologieën. Tot slot kunnen we hun rol versterken bij het ontwikkelen van innovatieve oplossingen en nieuwe technologieën om de uitdagingen van de klimaatverandering aan te gaan. 
Dankzij de maaltijden op school kunnen Aminata en haar klasgenoten zich beter concentreren en naar school blijven gaan.
  1. Toegang tot gezondheidszorg en hygiëneproducten garanderen 

Het is essentieel om meisjes en vrouwen toegang te geven tot zorg die is afgestemd op hun specifieke behoeften. Dat betekent onder meer het verdelen van producten voor menstruele hygiëne (tampons, maandverbanden, enz.) en anticonceptiemiddelen. Zo kunnen we gynaecologische of urinewegaandoeningen vermijden en vroegtijdige zwangerschappen beter voorkomen. 

 

Conclusie  

Zoals je ziet, is de klimaatcrisis ook een diep sociaal probleem. Het vergroot bestaande ongelijkheden, dwingt mensen hun huizen te ontvluchten, verwoest scholen en beperkt de toegang tot voedsel, drinkwater en medische zorg. En het zijn meisjes die daar het hardst onder lijden. 

 

Een kort overzicht van de fundamentele rechten van meisjes die op het spel staan:  

  • Voeding: ze eten en drinken vaak als laatsten 
  • Onderwijs: ze moeten school verlaten om te helpen in het huishouden of omdat ze door de honger niet kunnen leren.  
  • Veiligheid: lange tochten op zoek naar water of voedsel maken hen kwetsbaarder voor (seksueel) geweld. 
  • Waardigheid: ze riskeren kindhuwelijken, uitbuiting of kinderarbeid. Ze krijgen geen ruimte om zich te ontplooien of hun stem te laten horen. 
  • Gezondheid: ondervoeding, ernstige ziekten, menstruele problemen en psychologische trauma’s door rampen en geweld. 

Maar er zijn oplossingen! We kunnen de impact van de klimaatcrisis op meisjes beperken door: 

  • Naar hen te luisteren en hun stem versterken. 
  • Hun recht op inclusief en kwaliteitsvol onderwijs te garanderen. 
  • Hun veiligheid en bescherming te verzekeren. 
  • Toegang te bieden tot gezondheidszorg en hygiëneproducten. 
  • Hun economische onafhankelijkheid te ondersteunen. 

In actie komen voor het klimaat, betekent ook opkomen voor de rechten van meisjes. Want zij begrijpen de problemen als geen ander en hebben de kracht om echte verandering teweeg te brengen. 

🌱 Wil jij meisjes steunen in tijden van klimaatcrisis?

Doe vandaag nog een gift! 
Doe een gift

FAQ

Hoe beïnvloedt de klimaatverandering de rechten van meisjes en vrouwen?

Bij natuurrampen worden de mensenrechten van meisjes en vrouwen vaak ernstig geschonden. Voedsel gaat in tijden van schaarste vaker naar jongens, waardoor meisjes sneller met honger en ondervoeding te maken krijgen. Onderwijs komt op de achtergrond wanneer zij noodgedwongen de school verlaten om voor hun gezin te zorgen of om water en voedsel te zoeken. 

 

Hun veiligheid komt ernstig onder druk te staan: het risico op geweld, uitbuiting en ontvoeringen neemt toe in crisissituaties. Toegang tot gezondheidszorg, zeker op het vlak van menstruatiehygiëne, is vaak beperkt door droogte, vervuiling en een gebrek aan infrastructuur. 

 

Wanneer meisjes worden uitgehuwelijkt of uitgebuit, wordt hun waardigheid aangetast en verliezen ze de controle over hun eigen toekomst.  

Waarom worden meisjes en vrouwen harder getroffen door klimaatverandering?  

Klimaatverandering treft meisjes en vrouwen harder, vooral in landen met lage inkomens. Zij zijn vaak verantwoordelijk voor het grootste deel van de voedselproductie en maken gebruik van de lokale en natuurlijke hulpbronnen. Wanneer die hulpbronnen schaarser worden, voelen zij als eersten de gevolgen. 

 

Omdat meisjes en vrouwen ten opzichte van mannen al structureel benadeeld zijn, ondermijnt klimaatverandering hun toegang tot essentiële voorzieningen zoals onderwijs, gezondheidszorg en veiligheid nog verder. Hoewel ze bereid zijn om hun stem te laten horen en actie te ondernemen, worden hun stemmen vaak genegeerd door de lokale autoriteiten. 

Wat is het verband tussen klimaatverandering en onderwijs voor meisjes?

Klimaatverandering verhindert miljoenen meisjes om hun school af te maken. Omdat ze hun familie moeten ondersteunen, huishoudelijke taken op zich nemen of verzwakt zijn door ondervoeding, worden ze vaak gedwongen om de school te verlaten. Toch is onderwijs voor meisjes van cruciaal belang: het is niet alleen een fundamenteel recht, maar het stelt hen ook in staat om de klimaatcrisis beter te begrijpen en de gevolgen ervan aan te pakken en verzachten. Door hen te informeren en de juiste middelen aan te reiken, krijgen meisjes de kracht om in actie te komen, te innoveren en een drijvende kracht achter verandering te worden. 

Wat zijn de gevolgen van klimaatverandering voor de gezondheid van vrouwen?

Tijdens klimaatcrises zijn het vaak meisjes en vrouwen die als eersten zonder voedsel komen te zitten. Daardoor worden ze rechtstreeks getroffen door ondervoeding, hongersnood en een tekort aan drinkwater. Omdat ze moeilijk toegang hebben tot gezondheidszorg, lopen ze meer risico op ernstige ziektes. Het is ook lastig voor hen om hun menstruatie op een hygiënische manier te verzorgen, door een gebrek aan geschikte producten, schoon water en veilige toiletten. Natuurrampen maken hen bovendien extra kwetsbaar voor geweld, tienerzwangerschappen en gedwongen huwelijken, met zware gevolgen voor hun fysieke en mentale gezondheid.