Meisjes en toegang tot onderwijs: De resultaten na 20 jaar

Toegang tot onderwijs voor meisjes: nog veel werk aan de winkel ...

Overal ter wereld is onderwijs een krachtige hefboom voor de emancipatie van meisjes en jonge vrouwen. Meisjes die naar school gaan, zijn zich meer bewust van hun rechten en hebben meer zelfvertrouwen. Bovendien krijgen ze meer vrijheid om beslissingen te nemen die hun leven kunnen beïnvloeden, hun kansen op werk vergroten en hun gezondheid en die van hun kinderen verbeteren. 

Toch zijn er wereldwijd nog altijd 119 miljoen meisjes die geen onderwijs krijgen. Dat is één op zeven. Als we die cijfers zouden toepassen op België, dan zouden er 120.600 meisjes in ons land niet naar school kunnen gaan. 

Sub-Sahara-Afrika is de regio met het hoogste aantal meisjes dat geen scholing volgt. 50 miljoen meisjes volgen er geen onderwijs. Dat is bijna de helft van alle niet-schoolgaande meisjes ter wereld.

... maar we boeken vooruitgang.^* 

• In 2003 ging 1 meisje op 4 wereldwijd niet naar school. 
• In 2013 ging het om 1 meisje op 6.
• En in 2023 is dat 1 meisje op 7.

Enkele bemoedigende getuigenissen

In Cambodja moest Muta elke dag om 4 uur opstaan om naar school te gaan. Dankzij onze hulp kan ze nu met de fiets, wat veel sneller gaat, en krijgt ze ook bijles. 

"Wanneer ik groot ben, wil ik juf worden. Dan kan ik lesgeven aan mijn broers en de andere kinderen in mijn dorp en moeten ze niet zo ver meer stappen."

Muta, 11 jaar

In Rwanda kon Olivia, dankzij ons project “Bike for Future”, een opleiding tot fietsenmaker volgen. En daar kan ze nu de kost mee verdienen. 

"Ik ben vastbesloten om het te maken als fietshersteller. Ik wil de vaardigheden die ik tijdens mijn opleiding heb geleerd, onderhouden en verder ontwikkelen. Ik ben er zeker van dat ik, door hard te werken, mijn gezin een beter leven kan bieden."

Olivia, 18 jaar

In Mali, waar acute voedselonzekerheid heerst, kan Aminata, dankzij ons schoolkantine-project, naar school blijven gaan en moet ze geen honger lijden. 

"Als onze kinderen thuiskomen van school, is er niet altijd eten. Dankzij zo’n schoolmaaltijd kunnen de kinderen niet alleen makkelijker leren, de financiële last thuis wordt ook verlicht."

Fatoumata, Aminata's moeder

Sinds 2000 hebben meer meisjes toegang tot onderwijs, hoewel deze trend de afgelopen jaren is vertraagd. Tussen 2000 en 2023 is het aantal meisjes dat geen basisonderwijs of lager secundair onderwijs heeft gevolgd, gehalveerd. Dit ondanks het feit dat het aantal meisjes wereldwijd is toegenomen, wat in lijn ligt met de bevolkingsgroei.  

In het hoger secundair onderwijs werd er halverwege de jaren 2000 grote vooruitgang geboekt. Sinds 2017 is die evolutie echter minder uitgesproken, vooral in lage-inkomenslanden waar de schoolinfrastructuur niet van goede kwaliteit is, de weg naar school niet veilig is en kindhuwelijken vaker voorkomen. 

Dat is bijzonder jammer, vooral omdat voor elk extra jaar dat een meisje middelbaar onderwijs volgt, het risico op een huwelijk of vroegtijdige zwangerschap met gemiddeld 6% vermindert. 

En we kunnen wel meer kanttekeningen plaatsen: 

• De cijfers zeggen niets over de aanwezigheden. We weten dat meisjes meerdere weken per jaar, namelijk tijdens hun menstruatie (dus één week op vier), lessen missen, omdat er een gebrek is aan sanitaire voorzieningen die zijn afgestemd op hun behoeften.  
• Als gevolg van ongelijke sociale normen komt het gros van de huishoudelijke taken bij meisjes terecht. Zelfs wanneer de hulp in het huishouden te combineren is met lessen volgen, hebben meisjes te weinig tijd om te studeren of hun huiswerk te maken, zeker in vergelijking met jongens. 
• In het hoger secundair onderwijs, tijdens de puberteit, zien we het hoogste aantal kinderen en jongeren die niet naar school gaan. Jongens die op die leeftijd geen onderwijs volgen, gaan werken en leggen zich toe op praktische vaardigheden om in hun levensonderhoud te voorzien. Van meisjes wordt er echter verwacht dat ze thuis blijven en moeders en huisvrouwen worden, vaak al voor hun 18de. 

Wat doet Plan International voor meisjesonderwijs? 

In de afgelopen 20 jaar hebben Plan International en haar partners 74 miljoen meisjes over de hele wereld toegang gegeven tot onderwijs. Onze programma's bevorderen inclusief kwaliteitsonderwijs en helpen hindernissen weg te nemen zodat de meest kwetsbare kinderen, vooral meisjes, toegang krijgen tot onderwijs of hun school kunnen afmaken. 

4 concrete voorbeelden

In Benin

Dankzij ons AGIR-project konden we de onderwijskwaliteit verbeteren en een inclusieve, niet-discriminerende onderwijsomgeving creëren voor 34.000 leerlingen op 170 scholen. Er zijn bewustwordings- en voorlichtingscampagnes gevoerd over veiligheid op school, schoolmeisjes kregen informatie over hun menstruatiecyclus en er zijn klaslokalen, toiletten en watervoorzieningen gebouwd of hersteld. 

In Niger  

In de regio's rond Maradi en Dosso hebben we, in samenwerking met lokale partners, de economische en sociale emancipatie van 11.500 jonge vrouwen en 9000 jonge mannen helpen waarborgen. Het project heeft de toegang van meisjes tot inclusief kwaliteitsonderwijs verbeterd, en dat aan de hand van beroepsopleidingen, spaar- en kredietgroepen en studiebeurzen. 

In Syrië  

De aardbevingen hebben de bestaande kwetsbaarheden als gevolg van het langdurige conflict nog verergerd. In het kader van onze noodhulp hebben we de vaardigheden van het onderwijzend personeel versterkt en hebben we 480 kinderen, evenveel jongens als meisjes, niet-formeel onderwijs gegeven in de vorm van bijlessen of programma's voor zelfstudie. 

In Oekraïne  

Met onze actie richtten we ons op het verlichten van de stress en trauma’s van jonge vluchtelingen, door hen tijdelijke onderwijs- en leerruimtes te bieden. 2407 kinderen konden hiervan gebruik maken, 148 leerkrachten werden opgeleid en er werden 357 tablets uitgedeeld. Er werden ook Engelse en Oekraïense taalcursussen, excursies, kunsttherapie, therapeutische danslessen en andere ontspannende en educatieve activiteiten georganiseerd. 

_{^* Waar komen onze cijfers vandaan?  We halen onze informatie uit het Global Education Monitoring Report (GEM) (Data - GEM Report VIEW (education-estimates.org) en bij het Institute for Statistics van UNESCO (UIS). Het GEM en het UIS hebben een statistisch model ontwikkeld dat informatie over niet-schoolgaande kinderen uit verschillende bronnen samenbrengt, wat tot volledige en consistente schattingen leidt.}