Kindhuwelijken: als je man gewelddadig wordt

Gepost op 03/12/2025

De meeste vormen van geweld tegen vrouwen en meisjes worden gepleegd door mannen die ze kennen. Wat te doen wanneer meisjes en (jonge) vrouwen gevangen zitten in een huwelijk waar ze te maken krijgen met een gewelddadige man? Bij wie kunnen ze terecht? Hoe kunnen ze ontsnappen uit die relatie en hoe bouwen ze hun leven weer op?

Elk jaar trouwen maar liefst 12 miljoen meisjes nog vóór hun 18de. Voor veel meisjes begint met het huwelijk ook een cyclus van geweld: bijna één op vier meisjes die voor haar 20ste een relatie had, kreeg te maken met fysiek en/of seksueel partnergeweld. Het gaat om 19 miljoen meisjes, dus meer dan de totale bevolking van België.

Deze vroegtijdige huwelijken en het geweld dat ermee gepaard gaat, zijn dus duidelijk geen geïsoleerde gevallen. Ze weerspiegelen een systeem dat meisjes en vrouwen onderdrukt en geweld tegen hen normaliseert.

In deze blog lees je meer over gendergerelateerd geweld.

Verschillende vormen van gendergerelateerd geweld

Hieronder sommen we verschillende vormen van geweld op. Al deze vormen hebben eenzelfde doel: de meisjes de controle ontnemen over hun lichaam, hun keuzes en hun toekomst. Dat gebeurt onder verschillende vormen:

Fysiek geweld: heeft een lichamelijke en mentale impact

“Ik dacht een beter leven te starten, maar ik had niet verwacht geslagen en vernederd te worden.”

- Edwina, gehuwd op haar 16de, Tanzania

Seksueel geweld: vaak gepleegd onder de noemer van ‘echtelijke plicht’, zonder enige wettelijke noch morele grond

Vaak worden meisjes ongewild zwanger en riskeren ze hun gezondheid én die van hun baby. Ze worden bovendien sociaal geïsoleerd. Het lichaam van een dertienjarig meisje is nog niet voldoende gevormd om een zwangerschap te doorstaan. De bevalling is dus zeer riskant.

Kandy*, in Ecuador, werd zwanger en kon niet wegvluchten van haar man. Die had haar verboden om haar studies verder te zetten. “Ik had geen andere keuze dan te blijven. Ik wou het niet, want ik wist dat het geweld dan alleen maar zou toenemen.”

Alt text: Kandy zorgt nu alleen voor een van haar kinderen nadat ze ontsnapt is uit een gewelddadige relatie.

Psychologisch geweld: beledigingen, manipulatie, bedreigingen of isolement

In Paraguay werd Aurora* door haar man volledig geïsoleerd in een informele verbintenis. Hij sloot haar op in een bijgebouw waar hij werkte, hij gaf haar geen kleren en eiste dat ze stil was: “Als ik iets zei of deed dat hem niet aanstond, dreigde hij ermee me te vermoorden”, herinnert ze zich.

Economisch geweld: weggehouden van school, worden veel meisjes financieel afhankelijk van hun echtgenoot, die hun uitgaven en inkomsten controleren

“Zodra ik mijn loon ontving, moest ik het afgeven aan hem. Ik had zelf geen geld meer. Alles wat we verdienden, ging naar de terugbetaling van zijn schulden.” Flor*, sinds haar 15de in een informele verbintenis, in Peru

Flor onderging geweld en onderdrukking van haar man.

Waarom gaat een kindhuwelijk vaak gepaard met geweld?

Deze geweldplegingen gebeuren nooit per toeval of eenmalig. Het gaat om systematisch geweld dat voortvloeit uit de heersende patriarchale normen die leiden tot een toxische vorm van mannelijkheid. Hierdoor worden meisjes in een onderdanige positie geplaatst en kunnen ze zich niet verdedigen.

“De overlevende meisjes hebben vaak niet de moed om te vertellen wat er gebeurd is, uit vrees voor negatieve reacties van de gemeenschap.” - Chikondi, 20 jaar, Zambia.

Waarom hebben meisjes die trouwen voor hun 18de er vaker mee te kampen? Meerdere mechanismen spelen hierin een rol:

Genderongelijkheid:

Men verwacht van meisjes dat ze zich onderwerpen aan mannen. Die mannen ‘mogen’ hen dan domineren en daar gebruiken ze vaak geweld voor.

Macht en controle over het lichaam en het leven van meisjes

Door patriarchale normen denken heel wat mannen dat hun vrouw aan hen toebehoort en dat ze mogen beslissen over alle aspecten van hun leven, ook als het om seks en geld gaat.

Leeftijdsverschil bij een koppel

Bij het merendeel van de kindhuwelijken is de man een pak ouder, soms zelfs twee- tot driemaal ouder dan het meisje. Dit leeftijdsverschil zorgt voor een machtsverhouding die uit balans is en een grote afhankelijkheid.

Gebrek aan scholing:

Zonder toegang tot onderwijs ontbreekt het meisjes aan een veilige omgeving waar ze voor zichzelf leren opkomen, steun vinden en zich beschermen tegen geweld.

Dit doet Plan International

We spannen ons in om meisjes te beschermen, maar ook om een mentaliteitsverandering teweeg te brengen om zo een eind te maken aan geweld en vroegtijdige huwelijken.

1. Een veilige plek geven

In onze Safe Spaces kunnen meisjes vrijuit spreken en wordt er aandachtig naar hen geluisterd. Ze krijgen er toegang tot psychosociale hulp, gepaste zorgverlening en informatie over hun rechten, hun seksuele en reproductieve gezondheid.

In Guinea bleken deze Safe Spaces een reddingsboei voor Marlyatou, 19 jaar: “Ik deed er nieuwe moed op omdat ik er vrij kan spreken en er naar me geluisterd wordt zonder oordeel.”

Marlyatou zit met andere meisjes in een Safe Space in Guinea.

2. Toegang tot onderwijs verzekeren

De school beschermt hun leerlingen tegen kindhuwelijken en gendergerelateerd geweld.

Wij proberen alle obstakels waar de meisjes tegenaan lopen weg te halen, via:

studiebeurzen
veilig transport van en naar de school
bijlessen om achterstand in te halenMeisjes meer zeggenschap geven over hun eigen leven

We sensibiliseren de gemeenschappen en ondernemen actie om politieke veranderingen door te voeren om te strijden tegen gendergerelateerd geweld. We organiseren ook workshops die meisjes moeten helpen om zich te verdedigen en om hun leiderschap te ontwikkelen.

Aurora en Flor zijn inmiddels vrijwilligers en begeleiden zulke workshops: “We spreken er veel over onze rechten, over hoe we gerespecteerd moeten worden en voor onszelf moeten zorgen. Bovendien leggen we ook uit hoe je tekenen van geweld en onrecht kan spotten en hoe je je kan uitdrukken”, legt Aurora uit.

Teleurgesteld over de keuzes die anderen voor hen maakten, maar blij dat ze opnieuw de regie over hun leven hebben, kunnen deze meisjes weer vooruit, met een hoofd vol dromen:

“Ik wil studeren, zodat mijn dochter niet het leven leidt dat ik had”, zegt Flor. “Ik wil slagen voor ons twee. ”

“Niemand kan ons stoppen”, zegt Kandy. “We moeten gewoon voorrang geven aan onze dromen ... Ik geloof in mezelf. Ik sta niet meer toe dat iemand me doet twijfelen aan mijn doelen. ”

Flor is inmiddels ontsnapt uit de gewelddadige relatie met haar man.

Verandering vraagt om moed, solidariteit ... en bondgenoten.

* De voornamen van de meisjes werden veranderd om hun identiteit te beschermen.

Zin om mee in actie te schieten?

Doe nu een gift